Terwijl AiREAS als samenwerkingsverband voor de “gezonde stad Eindhoven” steeds meer bekendheid geniet dankzij media aandacht en groeiende burger en institutionele betrokkenheid, groeit ook het aantal vragen én de acties uit de gemeenschap zelf.

Bij de verzoeken gaat het vaak om het ervaren of constateren van een probleem rond luchtvervuiling of gerelateerde overlast waarvoor men geen bevredigend gehoor krijgt bij het stadsbestuur.

Men vraagt “kan AiREAS dit oplossen?” of “hoe kan AiREAS ons helpen?”. Ik verwijs de vragers naar de mogelijkheid om een lokale straat of buurtcoöperatie op te zetten die dan lid wordt van AiREAS via VE2RS of GroZ. Zo krijgt men direct inspraak omdat men ook de vertaalslag doet naar de eigen verantwoordelijkheid voor de gezonde leefomgeving. Dat is eenzelfde relatie als AiREAS heeft met de deelnemende overheid, bedrijfsleven en wetenschap.

Niet iedereen stelt die respons op prijs omdat men een enkel concreet probleem opgelost wil zien en niet verwikkeld wil raken in een complex proces van verantwoordelijkheden, samenwerking en initiatieven. Het is dan moeilijk voor AiREAS om te schakelen, vooral als het aangekaarte probleem wel degelijk tot de aandachtsgebieden van AiREAS behoort en wij graag de integrale wijk, straat of buurt procesmatig willen betrekken. We zijn geen dienstverleners maar verbindende samenwerkers op weg naar de gezonde stad. Initiatieven en hindernissen nemen we samen. We gaan ervan uit dat de gefragmenteerde problemen op termijn ook zullen worden aangepakt.

Registreren van contacten
Vanuit bovenstaande context registreren wij zaken die leven in de stad. We nemen ze altijd mee in onze processen maar wel vanuit de integrale samenwerkingscontext die staat, niet gefragmenteerd per probleem. Voor dat laatste bestaan de kanalen naar de betreffende instanties waar wij geen doorgeefluik voor zijn. Via deze blog geven wij aandacht aan de registratie zodat andere wijkbewoners zich kunnen verbinden of inspireren.

Geregistreerde aandachtspunten in de wijken kunnen zich versterken in AiREAS als de betreffende wijkbewoners zich (al dan niet met hulp van AiREAS) organiseren en verantwoordelijkheid willen nemen voor de ontwikkeling van hun eigen “gezonde wijk”.

Achtse Barrier: Burgers in dit stadsdeel hebben zich al vanaf de eerste publicatie over AiREAS in het Eindhovens Dagblad in juni 2012 bekend gemaakt bij AiREAS. Het is dan ook het eerste gebied dat vanuit burgerparticipatie concreet op de AiREAS kaart is gezet. Zie hier het filmpje in die buurt dat Studio040 produceerde bij het in gebruik nemen van de, door AiREAS gecreëerde Airboxen in September 2013.

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=2BwznuCGtwU&w=560&h=315]

De betrokkenheid van deze groep burgers komt vooral voort uit de zorgen die men zich maakt over:

  • de vervuiling van de grote, drukke wegen die het gebied insluiten (Boschdijk, A2, A50)
  • de vervuiling (o.a. kerosine geur, geluidoverlast, fijnstof, e.d.) van nabije luchtvaart en aanvliegroutes
  • de projecten op bedrijventerrein Eckersrijt die (potentiële) vervuiling veroorzaken nu of in de toekomst, zoals een geplande asfaltverwerkingscentrale.

AiREAS Status: Opgenomen in het ILM meetsysteem en de plannen voor gezondheidsonderzoek met burgerbetrokkenheid (stip-stap 2). Ultrafijnstof meetapparatuur zal moeten circuleren wegens de hoge aanschafkosten. Achtse Barrier komt aan de beurt. Wijkburgerschap heeft AiREAS ook al vermeld in het wijkkrantje ‘T Brierke. 

Ooievaarsnest: Dit is ook een wijk langs grote verkeersaders bij het kruispunt Poot van Metz. De groep is betrokken geraakt via Milieudefensie. Veel bewoners zijn bang voor de gezondheidseffecten van dit verkeer en de waardedaling van hun woningen als de ongezondheid wegens vervuiling wordt bevestigd.

Status: Ook opgenomen in het meetnetwerk en gezondheidsonderzoek. Dit is het eerste stadsdeel dat meegenomen wordt in de Permanent Beta aanpak dat op 22/23 maart 2014 alle mogelijke buurt en wijkinitiatieven toont via wandelroutes, presentaties, enz met het oog op “wat kunnen we zelf bijdragen aan de “gezonde stad”?”

Strijp-S:
De hoogstedelijke ontwikkelingen op Strijp-S bevatten potentiële oude vervuilingspatronen die misschien nog tijdig opgelost worden als ze meegenomen worden in de plannen.

Status: het initiatief om een vroegtijdig SGE onderzoekcentrum op te zetten kwam niet van de grond. Mobiliteitsvoorstellen en aandacht voor levend groen ontwikkeling in de wijk vanuit de Stad van Morgen (stichting STIR)  stuitten op andere plannen of belangen. Woningcorporatie Trudo heeft in 2010 advies gevraagd voor parkeren op Strijp-S en mobiliteit voorgelegd aan de gebruikers destijds van het gebied. Daar bleek nog weinig belangstelling noch bewustzijn voor gezondheidsontwikkeling. Dat wil niet zeggen dat er niet veel gebeurt maar men heeft zich niet met Stad van Morgen, AiREAS of andere gerelateerde initiatieven willen betrekken. Het blijft wel een punt van aandacht in AiREAS omdat het een unieke kans is om wereldwijd een innovatief verschil te maken in hoogstedelijke ontwikkelingen.

Houtkachels: Hierover heb ik geblogd

Status: Dit wordt meegenomen in het wijkgerichte gezondheid onderzoek dat gepland is maar nog wacht op structurele afspraken en budgettering.

Ook zijn wij op zoek naar technologische alternatieven of verbeteringen die zich via ons willen presenteren en zich bewijzen in het living lab Eindhoven door producten in samenwerking uit te zetten en de effecten meetbaar te onderbouwen.

Op de Permanent Beta dagen in de wijken wordt dit al wel meegenomen. Deze starten vanaf 22/23 Maart, te beginnen in Gestel.

Tongelre: Het spoor is aangepakt met geluidschermen en mensen vroegen zich via de gemeente af hoe de fijnstof ontwikkeling zich gedraagt onder de nieuwe omstandigheden?

Status: Deze vraag kwam net op tijd om een meetpaal toe te voegen aan het ILM meetnetwerk.

Vaartbroek: Kosmoslaan – bewoners aan deze straat hebben sinds enige jaren het sluipverkeer zien toenemen die de binnendoor route nemen naar Son en Breugel of de Kennedylaan vanaf de Sterrenlaan. Men heeft bezwaar aangetekend tegen de gemeente maar voelt zich niet gehoord. Men wil nu kijken of fijnstofmetingen wel voldoende bewijs levert dat het woongebied aan de rand van de Dommelvallei aan gezondheid inboet door beleid en rijgedrag van het verkeer.

Status: AiREAS heeft enkele Airboxen extra die gereserveerd zijn voor flexibele inzet, bijvoorbeeld bij evenementen. We kijken nu hoe we een dienst op kunnen zetten om aan de vragen tegemoet te komen. Het gaat dan niet alleen om het integrale meetproces maar ook over de complexe interpretatie van de gegevens. De deelnemende wetenschap is er nog niet over eens hoe we dit het beste aan kunnen pakken. Experimenteren lijkt voor de hand te liggen maar eerst moet de eerste fase van het ILM meetsysteem afgerond zijn.

Vliegveld Eindhoven:  Ondanks het feit dat het vliegveld recent een CO2 certificaat heeft gekregen waar men terecht trots op is geldt dit certificaat volgens ingewijden alleen voor de gebouwen. Volgens metingen op andere vliegvelden worden de werknemers op de platforms blootgesteld aan enorm hoge fijnstof en ultrafijnstof met verhoogde verschijnselen van kanker. Milieudefensie en verschillende omwonende organisaties hebben AiREAS gevraagd om het vliegveld uit te nodigen tot de AiREAS aanpak: gezonde stad – gezond vliegveld.

NB: Het vliegveld heeft via de CSR manager aangegeven zelf al veel te doen aan gezondheid voor o.a. het personeel en (nog) geen lid te willen worden van een externe samenwerking. Men heeft wel belangstelling getoond voor de Airboxen die door de AiREAS groep zijn ontwikkeld. 

Ook zijn er gesprekken gaande met de Haarlemmermeer (thuishaven van Schiphol, mede-groot-aandeelhouder van Eindhoven Airport) om er eventueel een local AiREAS Haarlemmermeer te starten omdat de media meldt dat in dit gebied erg hoge vervuilingsconcentraties zijn aangetroffen. 

Woontoren Porthos – Winkelcentrum Woensel   – De vereniging van eigenaren geeft aan een hoge concentratie stof te ervaren op de verschillende hoogten van deze woontoren. Men vraagt zich af of wonen op grotere hoogte gevolgen heeft op de aanwezige concentratie fijnstof? En of dit verschilt ten opzichte van wonen in de lagere gedeelten van de stad?

Status: Dit is een boeiende vraag, ook voor de wetenschap. Wij nemen dit mee in de op te zetten dienstverlening met de extra airboxen. Maar ook hier geldt dat het nieuw is voor iedereen, de bewoners eerst zelf een beeld dienen te scheppen bij de mogelijke oorzaken, AiREAS eerst andere prioriteiten heeft, enz. AiREAS gaat kijken hoe we aan de vraag kunnen voldoen en hoe we dit financieel inbouwen.