Het ging zo goed allemaal. De gemeten luchtvervuiling in de stad bleef maar schommelen rond de 10 microgram per m3. Dat is zo’n beetje de norm waar de wereld gezondheid organisatie warm van wordt. Ook onze “pm watch” Scapeler tweet trouw “blauw en blauw is goed”. Het is winter, het weer varieert en de discussie van de vuurwerkpiek is alweer overgenomen door houtstook en verwarmingsuitstoot. Maar op de meetstations zijn geen lokale drama’s waar te nemen. Tot gisterenavond. Ineens slaan de wijzers door over de hele linie en stijgen de metingen van 10 tot boven de 40 microgram per m3, een verviervoudiging van het weekgemiddelde in een aanhoudende piek.
“Heel Zuid Nederland lijkt ermee te kampen” wordt gezegd en inderdaad zien we ook op onze meetstations in Breda hetzelfde fenomeen. Meteen wordt de weerkaart erbij gehaald en andere databronnen om te kijken of het fenomeen kunnen verklaren. Het lijkt allemaal overeen te komen met de fikse temperatuur daling van ongeveer 5 graden boven nul naar -4 en lager sinds gisteren. Zou het dan toch aan de verwarming liggen? En de bijdragen van de biomassa centrales die ineens allerlei vervuilingspatronen laten zien ook al zouden ze ons “gezond van groene energie” moeten voorzien? Of is er nog iets anders gaande? Zoals kleine ijsdeeltjes die door de mist worden veroorzaakt? Er is haast geen wind en veel luchtvochtigheid dus blijft luchtvervuiling langer hangen en reageert misschien met het water in de lucht…..
Nu is het afwachten geblazen. Wat gaat de piek doen? Wanneer gaat ie weer dalen? Wat zijn dan de variabelen? Kunnen we zo misschien achterhalen wat de echte oorzaak is geweest? En wat zit er dan in die vervuiling? Als het van verwarming komt dan is de luchtvervuiling anders dan wanneer het van auto’s komt. Wat doet dit met ons als mens?
Doe gerust mee met de analyse tussen wat we meten en zelf waarnemen in onze directe omgeving. Ruiken, kijken, erover praten geeft allemaal inzichten waar we samen wat aan hebben. Uiteindelijk willen we een gezonde leefomgeving door zelfbewust om te gaan met ons eigen gedrag in de regio. Meedoen en denken is een eerste stap.
Ik vermoed dat de verhoogde PM concentraties in een groot deel van Zuid-Nederland zijn toe te schrijven aan bronnen ten oosten van ons land, aangevuld met lokale bijdragen dankzij het stabiele weer. In de laatste 48 uur is luchtmassa aangevoerd over Polen en Duitsland. De oostelijke stroming hangt samen met typisch winterweer, waarbij vaker aanvoer plaatsvindt uit het oosten. In vroeger tijden droegen de emissies in het Ruhrgebied dan extra bij tot smogtoestanden in Nederland. Maar de meeste bronnen in het Ruhrgebied zijn al jaren gesaneerd, en nu zien we meer bijdragen uit Polen en gebieden nog verder oostelijk. Check voor de luchtaanvoer uit het oosten de site van PMLab op http://pmlab.irceline.be/index_nl.html, de button PM Emissions and Trajectories en klik de 48 hours backtrajectories voor het Drielandenpunt. Voor een idee hoe het in Polen gaat met fijn stof, zie bijvoorbeeld: https://sojp.dacsystem.pl/raport-dobowy-i-roczny (kijk naar de dagwaarden en maximale uurwaarden voor PM10 en PM2.5).