Nieuw maatschappijmodel
AiREAS functioneert binnen een maatschappijmodel (Sustainocratie) waarin mens en instellingen samen verantwoordelijkheid nemen voor het uitwerken en realiseren van natuurlijke menselijke kernwaarden. Dit in tegenstelling tot de laatste 200 jaar waarin een ander model de boventoon voerde door mens en instellingen te groeperen rondom geldbelangen. Lange tijd leek het of dat geldafhankelijke model de enige keuze was en zo redeneerde ook de maatschappelijke hiërarchie van verantwoordelijkheden. Het ontstaan van AiREAS is dan ook een uniek verschijnsel van ingrijpende, evolutionaire verandering in de wereld. Dat gaat niet zomaar. Omdat we het proces steeds hebben gefilmd is een uniek historisch document ontstaan met een hoge educatieve waarde. Hier treft u een overzicht:

De filosofie van Sustainocratie
Deze spontane opname in de natuur rondom Eindhoven geeft een beeld van het dynamisch bewustzijn gedreven clusteren rondom kernwaarden. Het veelbekeken filmpje duurt ongeveer 10 minuten en heeft al menige organisatie geïnspireerd in het maken van strategische keuzes op de rand van hun eigen chaos.

AiREAS, de eerste aankondiging in juni 2012
AiREAS was al operationeel in 2010 toen Marco van Lochem en Jean-Paul Close vanuit de Stad van Morgen bezig waren met het opzetten van de zogenaamde Proof of Concept. Dat is een voorfase waarin we keken of we in staat zouden zijn om de multidisciplinaire samenstelling van de samenwerking daadwerkelijk van de grond te kunnen krijgen. In juni 2010 vond een eerste bijeenkomst plaats in het Provinciehuis te Den Bosch met het oog op een mogelijke landelijke aanpak. Ondanks de multidisciplinaire samenhang van de deelnemers aan de bijeenkomst kwam de samenwerking niet van de grond. Het territorium was te groot in de zee van grote, landelijke geld-gedreven belangen en verzuiling. We moesten de ambitie bijstellen tot een regionaal niveau waarin we wél de Proof of Concept operationeel konden maken. Na de raadsverkiezingen van 2010 was een nieuw bestuur in Eindhoven aangesteld. Toen AiREAS haar plannen aankondigde werd er positief gereageerd vanuit het innovatieve en burgerparticipatie belang in de nieuwe Eindhovense coalitie. De eerste cluster bijeenkomst werd in september 2011 gedaan onder voorzitterschap van Jean-Paul Close, in het stadhuis van Eindhoven en met focus op de ontwikkeling van de stad. Als eerste prioriteit werd gekozen voor het “zichtbaar maken van het onzichtbaar maken”. Een commitment ontstond waar middelen en instanties zich gaandeweg aan verbonden. In januari 2012 was het eerste plan van aanpak klaar maar misten we nog de financiële tegemoetkoming die was afgesproken. Deze moest nog tot stand komen binnen de context van de oude geldafhankelijke werkelijkheid en structuur.

Dit had veel voeten in aarde met het gevaar dat gaandeweg de positieve kracht van de samenwerking zou wegebben door de vertragingen in het vrijmaken van de voorzieningen. Daarom plaatste AiREAS in februari 2012 een uitdagende stip op de horizon: In juni 2012 maken we AiREAS wereldwijd bekend. Naar mate juni naderde nam ook de druk toe op de structuur die haar commitment waar moest maken binnen de wereld van allerlei tegenstrijdige belangen. In juni was men nog niet klaar maar de aankondiging ging gewoon door, afgezwakt van wereldwijd naar stadsbreed met aanwezigheid van CityTV.nl. De spanning is af te lezen van de gezichten terwijl ik wederom iedereen vraagt om commitment. De video heeft een introductie om de context te nuanceren en wordt gepresenteerd als Speakers Corner, een voorloper op het latere stadsdebat.

De sessie van juni 2012 leverde veel kritiek op over de druk die ik had opgevoerd en het bijzijn van de camera’s in onze discussie. Maar het leverde tegelijkertijd de herbevestiging van de commitments op en de overname van de groep om de definitieve aankondiging over de zomer heen te tillen en in oktober 2012 tot uitvoering te brengen. De molen van de autoriteiten gingen volop draaien met de volgende videoweergave als resultaat. Deze zit vol symboliek.

  • Voor het eerst staat er een groep, geen initiatiefnemer alleen met allerlei belangenpartijen eromheen.
  • De opening wordt gedaan door degene die het groepsproces in de oorsprong als eerste te bevestigen middels persoonlijk commitment, Marco van Lochem, uiteindelijk ook mede oprichter van AiREAS.
  • De rol van mij werd onderdeel van de groep. Ik kon nu mijn persoonlijke missie afsluiten doordat de groep het had overgenomen. Het nemen van verantwoordelijkheid was mijn boodschap.
  • Het antwoord van de wethouder was tekenend voor de evolutie van het geheel. “Je moet ook verantwoordelijkheid kunnen nemen”, verwijzend naar de complexiteit van twee sturingsmodellen waarin commitment met het een juist een spanningsveld met de andere oplevert. Beide modellen hebben duidelijke toegevoegde waarde, elk op een eigen manier. “Verantwoordelijkheid” is dan ook een onderwerp van debat waarbij “verantwoordelijkheid waarvoor?” evolutionaire proporties heeft aangenomen. Het is een keuze waar geen democratisch antwoord voor is maar subjectief wordt beleefd middels bewustwording, durf en verbinding.
  • De aanwezige camera’s worden nu gekoesterd en iedereen straalt omdat deze mijlpaal is behaald. De grote glimlach laat tevens zien hoeveel moeite elke persoon heeft moeten doen om dit moment te bereiken. Voor iedereen is het een persoonlijk én institutionele overwinning.

5 jaar later
Spelers van toen en nieuwe die erbij zijn gekomen laten in groepsverband het positieve geluid horen van de samenwerking. Verschil van opvattingen spelen nog regelmatig op als we het hebben over geldafhankelijkheid en de noodzaak voor het bewaken van onze kernwaarden. Maar het is geen dogma meer, het is democratisch met een duidelijk universeel doel. Geld is een middel, kernwaarden een noodzaak voor harmonieuze en betrokken gemeenschappen. Instellingen zijn instrumenten, faciliterende hulpmiddelen in handen van waarden-gedreven ambachten, autoriteiten en leiderschap. Vergelijk zelf juni 2012 met juni 2016. De energie is anders, blijvend, groeiend en het bestaat: