Vuurwerkpiek dit jaar anders dan andere jaren

Met veel nieuwsgierigheid begonnen we aan de nieuwjaarsnacht 2015/2016. Dit zou de derde keer zijn dat we de vuurwerkpiek zonden kunnen bestuderen die gerelateerd is aan nieuwjaar sinds de ingebruikname van onze 35 luchtkwaliteit meetpunten eind 2013.

De eerste keer, de nacht van 2013/2014, was het regenachtig en winderig. We constateerde een enorme piek tijdens nieuwjaar die heel snel weer verdween door de weersomstandigheden.

De tweede keer, de nacht van 2014/2015, was heel anders qua weertype. Het was een windstille, heldere nacht die snel gevuld werd met enorme luchtvervuiling meteen al bij de start om 18:00 van het afsteken van vuurwerk. Scapeler maakte er een filmpje van.

Nu, anno 2015/2016, hadden we de warmste Decembermaand ooit meegemaakt en middernacht was helder en redelijk windstil. In theorie zouden we vergelijkbare vervuilingsontwikkelingen verwachten als het jaar ervoor. Scapeler zat al klaar om via Twitter de meetresultaten elk half uur te communiceren, vooral vanaf 18:00, het moment dat officieel vuurwerk afgestoken mocht worden.

Rustige nieuwjaarsnacht Eindhoven rond 22:00

Tot onze verbazing verliep het patroon heel anders. Rechtstreeks waarneming in de stad toonde een heel ander vuurwerk gebruik dan andere jaren. In plaats van grote knalpotten werden vooral siervuurpijlen gebruikt. De hoeveelheid was beduidend minder en de bijbehorende vervuiling ook.

Pieken in Zuid Eindhoven

In de hele stad werd hetzelfde patroon vastgesteld, uitzonderingen daargelaten. De Ultrafijnstof piek was vergelijkbaar met 2013/2014. Een kortstondige hoge piek van ruim 250.000 deeltjes per cm3. Maar die verdween even snel als deze was ontstaan, in tegenstelling tot vorig jaar. De pieken in PM1, PM 2.5 en PM10 bleven ver onder de pieken van de jaren ervoor. Dit kwam waarschijnlijk door een geheel ander vuurwerk gebruik dit jaar.

Siervuurwerk in plaats van knalpotten

Officieel kon men doorgaan tot 02:00 ’s nachts maar rond 01:30 was de rust al redelijk teruggekeerd in en boven Eindhoven. Dit was ongebruikelijk. Terwijl we de vervuilingspieken en duur van de voorgaande jaren konden verklaren aan de hand van traditioneel vuurwerkgebruik en weertype worden we dit jaar weer uitgedaagd om verklaringen te zoeken voor deze enorme omslag.

De oude logica wil dat het weertype dit jaar en traditioneel vuurwerkgebruik zorgt voor een langdurige en aanhoudende piek. Het tegendeel bleek het geval. Er zijn twee mogelijke redenen aan te wijzen:

1. Een transitie in type vuurwerkgebruik
2. Sociale innovatie door bewustwording over gevaren luchtvervuiling

De transitie in type vuurwerk werd via de media al weergegeven. Wellicht is deze verandering naar sierpijlen minder belastend voor de luchtkwaliteit dan de grote knalpotten of andere knal-explosieven? Dat zou een positieve technische en sociale innovatie betekenen voor de luchtkwaliteit. De vraag of dit voortkomt uit bewustwording, cultuurverandering of veranderingen in economische omstandigheden is moeilijk te duiden. Ook de invloed van de AiREAS communicatie hierover samen met de lokale media in de afgelopen jaren is lastig in te schatten. Dat zou onderzocht kunnen worden maar we vooralsnog niet de middelen voor een grondig onderzoek, hooguit oppervlakkig.

De tweet campagne leverde de hoogste betrokkenheid ooit op in dit soort communicatieprogramma’s die niet altijd even populair zijn. Er lijkt een nieuw volksbewustzijn en gedragsverandering gaande te zijn.

De tweet campagne van Scapeler was succesvol

De metingen in Breda en Helmond toonden een vergelijkbaar patroon met Eindhoven. In deze steden communiceren we niet zo nadrukkelijk als in Eindhoven ook al hebben onze blogs een groter bereik dan alleen deze stad.

Meningen kunnen hier in de opmerkingen gedeeld worden. Hopelijk ontstaat een discussie waar opheldering uit voort komt over de vraagtekens die zijn ontstaan.