Hart en vaat onderzoeker Dr. Eric de Groot legt uit

Door: Dr. Eric de Groot – ImageLab Online BV

Binnen AiREAS worden, binnen de complementaire aandachtsgebieden tussen de partners, multidisciplinaire projecten ontwikkeld.

Groot interessegebied in het kader van Gezonde Stadsontwikkeling is de interactie tussen wat er zich ‘buiten’ en wat er zich ‘binnen’ de mens afspeelt, en hoe binnen en buiten met tijd, beleid en inzicht op een hoger plan getild kan worden. Inmiddels zijn een tweetal projecten, POP en “Destressing the City”, in deze richting succesvol uitgevoerd en afgerond.

In het kader van de Gezonde Stadsontwikkeling en menselijke gezondheid werd binnen AiREAS tussen Maart en Mei 2015 een Proof-of-Priniciple (POP) project uitgevoerd in de Jonge Mensch, Gestel. Aan de POP namen 30 Eindhovenaren deel om zo de haalbaarheid en de logistiek van uitvergroting, met in toekomstige grotere projecten binnen en buiten Eindhoven in maat en getal, te testen.

De deelnemers werkten samen met een team van deskundigen op gebied van psychologie, ICT, signaalverwerking van hartactiviteit en hart- en vaatgezondheid.  In POP werd de beschrijving ‘buiten’ de mens vertolkt door de informatie die wordt gegenereerd door het Innovatief Luchtmeet (ILM) systeem. Het ILM zorgt via 35 zogenaamde AiRBOXEN, verspreid over Eindhoven, voor een continue, real-time informatiestroom over fijnstof (PM10, 2,5 en 1,0, alsmede O3 en Nox).

‘Binnen’ de mens werd onderzocht door de plaats van de deelnemers ten opzichte van het ILM systeem (via GPS-tracking), de hartslagvariatie (Heart Rate Variability (HRV)) een week te volgen. Het hart-vaatstelsel werd geëvalueerd door naar de status (vaatwanddikte van de halsslagader) en de vitaliteit (endotheelfunctie) van het slagadersysteem te kijken. Daarnaast werden door middel van interviews tussen deelnemers en onderzoekers ervaringen wederzijds interactief gedeeld en uitkomsten teruggekoppeld.

In POP werd de deelnemers gevraagd om met een tweeweekse tussenpoos 2 keer deel te nemen aan exact dezelfde serie van onderzoeken GPS, HRV en hart-vaatmetingen en interview. Hierdoor kreeg de POP bovenop de verworven kennis meerwaarde doordat de herhaling de mogelijkheid geeft tot inzicht en dus leren met procesverbetering. Daardoor konden de wijze en herhaalbaarheid van GPS, hartvariatie (HRV) en hart-vaatmetingen buiten de gangbare academische en/of ziekenhuissituatie op praktische toepasbaarheid, meet- en meerwaarde getoetst worden. Het serieuze, maar informele karakter van de interview interacties droeg er mede toe bij dat in de POP een schat aan ervaring en informatie voor vervolgtrajecten is opgebouwd.

Een directe mogelijkheid tot een vervolgproject en toepassing van de POP ervaringen deed zich begin September 2015 voor. Toen werd de mogelijkheid geboden om via de Gemeente Eindhoven en het sportmarketingbedrijf Galazo Sports SX marathonlopers voor en tijdens de marathon van 11 Oktober 2015 te onderzoeken in het kader van een innovatief en gezond Eindhoven. Deze toepassing van het ILM en betrokkenheid van deelnemers/onderzoekers geeft enorme mogelijkheden om de noodzaak voor een gezonde gebiedsontwikkeling te illustreren. En dus werd met de partners het project ‘Destressing the City; de AiREAS innovation marathon’ opgezet. Op 10 oktober, de dag voor de marathon, werd in de beurs van Eindhoven een tijdelijk onderzoekscentrum ingericht. Hier werden 14 marathonlopers onderzocht op hartritme (HRV)/ademhaling en de status en vitaliteit van het vaatstelsel. Op de marathon-dag zelf kregen de lopers een TomTom horloge mee. In het horloge is hartslagregistratie middels een borstband en locatie middels GPS geïntegreerd.

Op dit moment zijn inmiddels van zowel van de POP-deelnemers als van de marathonlopers de status van het hart-vaatstelsel middels echografische halsslagader-vaatwand-dikte-metingen bekend. De metingen van de vaatwanddikte worden uitgevoerd met echografie (geluidsgolven). Van beide halsslagaderen worden een aantal echobeelden gemaakt en wordt de dikte van de vaatwand gemeten. De metingen worden sinds 1985 wereldwijd uitgevoerd en zijn een geaccepteerde maat voor de gezondheid van het hart-en vaatstelsel. Om een idee te geven van de dimensies: een halsslagader is ongeveer 6 – 10 mm in diameter; de dikte van de vaatwand is normaal ongeveer 0,4 mm bij geboorte en ongeveer 0,8 mm als je 80 bent.

1e illustratie: Vaatwand-diktes variëren onder invloed van leeftijd, levensstijl en blootstelling aan luchtvervuiling

In de eerste illustratie zie je twee gezonde vaatwanden, met links een echobeeld van de gezonde halsslagader (carotis) van een gezonde 57-jarige getrainde marathonloper en rechts het echobeeld van een vat van een gezonde 86-jarige. Plaatselijk kan de vaatwand dikker worden (aderverkalking), met vernauwing of afsluiting van het bloedvat tot gevolg.  We weten dat hoe dikker de vaatwand en hoe sneller de diktetoename door een ongezonde levensstijl of erfelijke risicofactor verloopt, de groter de kans op aderverkalking en daarmee op hart-en vaatziekten. Een gezonde levensstijl houdt de vaatwanden relatief dun.

Met voortschrijdend inzicht geeft de informatie over de vaatwanden de mogelijkheid om de hart-vaatstatus van de deelnemers van de POP als wel van die van getrainden uit het Destressing the City project te vergelijken. Dit hebben we afgelopen 3 November gedeeld tijdens een STIR-academy bijeenkomst in Fontys Hogescholen in Eindhoven. Bijgaande grafiek vat de bevindingen samen en laat al in deze kleine groepen (30 mensen in de POP en 14 in het marathonproject zien) zien dat gemiddeld genomen de status en de veranderingen met leeftijd in de bloedvaten van de sporters (orangje stippellijn) op een gezondere wijze verlopen.

De deelnemers van de POP hadden gemiddeld ook gezonde wanden (blauwe stippellijn), maar ze zijn wat dikker en rokers (zwarte stippellijn) springen er echt uit. Van roken is dan ook bekend dat het minder goed is voor je gezondheid. De conclusie is dat door een gezonde levensstijl je hart en bloedvaten gezonder blijven: je hebt dus eigenlijk een ‘vaatleeftijd’ en een kalenderleeftijd, zie de derde illustratie.

3e illustratie: Van normale vaat ouderdom naar versnelde ouderdom

Niet voor niets kent men in  de geneeskunde, in het kader van gezondheid de uitdrukking ‘You are as old as your arteries’ (‘Je ben zo oud als je bloedvaten’ (zie derde illustratie).

Op korte termijn zullen de gegevens van de ander parameters van luchtkwaliteit, hartritme en vaatfunctionaliteit met de hart-vaatstatus van de deelnemers gecorreleerd worden. We hopen deze voortgang snel met je te delen.

De auteur: Dr. Eric de Groot is sinds medio 2013 actief lid van AiREAS. Hij is al ruim 25 jaar wereldwijd onderzoeker over hart en vaat situaties in relatie tot luchtvervuiling met een lange staat van dienst. Hij vindt de situatie van Eindhoven uniek om niet alleen de blootstelling te onderzoeken maar ook de effecten op de mens van allerlei innovatieve maatregelen binnen de context van gezonde gebiedsontwikkeling. Eric is ondernemer en eigenaar van ImagelabOnline bv.