4 dagen in beeld (inclusief nieuwjaarspiek)
In de AiREAS blog laat ik vaak plaatjes zien die het verhaal trachten te ondersteunen. Maar dan moet men wel in staat zijn om de plaatjes de interpreteren. Als je naar bovenstaande plaatje kijkt dan zie allemaal gekleurde lijnen en blokjes. Om dit te interpreteren geef ik een aantal tips.
Dit concrete plaatje geeft de luchtvervuiling weer over de laatste 4 dagen in Eindhoven met in het midden de nieuwjaarspiek wegens vuurwerk. Deze piek is duidelijk zichtbaar op elk van de plaatjes. Maar dan begint de moeilijkheid van interpretatie.
De linker kolom geeft alle meetgegevens die wij per meetstation binnen krijgen. Zo kan ik een willekeurig station en meetissue (bijvoorbeeld de kleine deeltjes PM 1) naar het centrum van mijn scherm slepen en de meetgegevens van dat concrete station zichtbaar maken.
U ziet een eerste rechthoek dat uitsluitend PM 1 gegevens laat zien. De verschillende gekleurde lijnen vertegenwoordigen de meetstations die ik gekozen heb. Onder het plaatje ziet u in kleurcodes welke stations ik heb geselecteerd. Die kleuren komen overeen met de lijnen erboven. Rechtsonder ziet een kaart van Eindhoven waar die nummers op te vinden zijn.
Vaak ziet u dat verschillende meetstations vergelijkbare situaties weergeven maar soms zijn er ook uitschieters te zien op specifieke momenten van een station of op een hoge piek van allemaal waar de een veel hogere waarden geeft dan de anderen. Waarom de verschillen zich vertonen kunnen we alleen bepalen door gebeurtenissen in de wijk zelf te analyseren. Stond er een vervuilende vrachtwagen in de buurt of was de groep vuurwerkstokende of barbecuende buren groter dan elders? Bij interpretatie is daarom samenwerking met buurtbewoners belangrijk. Is een situatie blijvend, eenmalig of regelmatig zichtbaar? Hoopt het zich op of zien we een verbetering? En waarom?
Zo kan ik per wijk of situatie gegevens naast elkaar leggen om te kijken of er overeenkomsten of verschillen zijn. In dit geval was ik stadsbreed geïnteresseerd en selecteerde willekeurig een aantal station. De 3 meetplaatjes tonen de hele kleine deeltjes PM 1, de iets minder kleine PM 2.5 en de wat grotere PM 10. Omdat we deze meten op gewicht (in tegenstelling tot aantal bij ultrafijnstof) ziet men langs de vertikale as verschillende schaalgroottes. Minder gewicht van PM 1 lijkt daardoor onterecht gunstiger dan de enorme pieken van PM10. De grotere deeltjes zoals PM10 blijken gemakkelijker door het lichaam opgevangen te worden en uitgehoest dan de gevaarlijke PM 1 en 2.5. Hoe kleiner, hoeveel minder het gewicht maar groter het gevaar op blijvende effecten op de gezondheid doordat de deeltjes zich in de celwand nestelen en het lichaam er vaak geen antistoffen of afweer voor heeft. Er komen ontstekingen en ongewenste chemische reacties van die allerlei erg onaangename kwalen veroorzaken.
Waar de vervuiling vandaan komt wisselt en stapelt zich soms op vanuit verschillende bronnen tegelijk. Veel wordt gewezen naar verkeer en mobiteit door verbranding die op fossiele brandstoffen is gebaseerd. Maar AiREAS toont aan dat in de wijken van de stad ook vele andere oorzaken te vinden zijn. Denk aan speciale evenementen, bbq’s, houtverbranding tijdens de winter, vuurwerk, enz. Deze worden door onszelf als burgers veroorzaakt en zijn qua piek en duur veelal hoger en gevaarlijker dan verkeer. En dan praten wij nog alleen over de openbare ruimte. Tel daarbij op wat mensen thuis eraan toevoegen door roken, open haarden, kaarsen, wierook, gourmetten, enz. Let wel, niet alles hoeft meteen schadelijk te zijn maar verkeerde verbranding, onjuist gebruik van middelen of slechte dovingsmethoden kunnen gezondheid problemen opbouwen.
We constateren ook dat weer veel invloed heeft op de luchtkwaliteit. Windstil en hoge vochtigheid zijn enorm schadelijk omdat vervuiling zich ophoopt terwijl het vocht in de lucht bijdraagt aan allerlei chemische verbindingen waar de mens met uiteenlopende lichamelijke reacties mee omgaat. De een merkt niets, de ander belandt in het ziekenhuis aan de beademing. Soms worden de gezondheid problemen pas jaren later zichtbaar. Daar is geen eenduidig beeld over te scheppen behalve dat voorkomen natuurlijk beter is dan genezen.
Het blijft lastig om de vinger te leggen op zo’n fenomeen als nieuwjaar en onze tradities maar met deze nieuwe inzichten kunnen we ons afvragen of we de consequenties wel willen aanvaarden? Zijn er alternatieven te bedenken die ook leuk en spannend zijn maar niet meteen ongezond of dodelijk? Daarom is bewustwording belangrijk maar nog belangrijker is wat we er zelf mee doen?
We hebben asbest, roken en dergelijke al aan banden gelegd. Zwangere vrouwen mijden over het algemeen alcohol om het ongeboren kind niet te schaden maar kunnen fijnstof niet zelfbewust uit de weg gaan. Verantwoordelijkheid nemen is daarom persoonlijk en gemeenschappelijk. Dat geldt ook voor luchtkwaliteit ontwikkeling in onze omgeving. AiREAS tracht te helpen met inzichten maar ook met toegang tot innovaties of beloning van gedragsverandering.
Uiteindelijk is het belangrijk te realiseren dat de som van vele kleine beetjes uiteindelijk leidt tot het drama van klimaatverandering, grote langetermijn ziekte patronen en vernietiging van allerlei levende soorten, inclusief wijzelf als mens. Op dezelfde manier is de oplossing ook de som van vele kleine en grote maatregelen die we individueel en collectief kunnen nemen. De situatie zal nooit perfect zijn en dat hoeft ook niet. Maar het streven ernaar is een uitdaging die ons zelfbewustzijn voedt en uitdaagt tot permanente innovatie van en in ons bestaan.
In het onderstaande plaatje help ik de lezer met wat pijlen en teksten.
En in dit plaatje heb ik ook de normlijn weergegeven die in Nederland wordt gehanteerd. In AiREAS gaat het ons niet om de norm maar samenwerking aan gezondheid en een gezonde leefomgeving. Maar toch helpt het bij beeldvorming over de graad van vervuiling.
Gestel
Geef een reactie